هم دنیا و هم آخرت

بسم الله الرحمن الرحیم

آخر سال بود و بچه ها همه در حیاط مدرسه مشغول مرور آخرین امتحان خود بودند، مدیر مدرسه گفت: دیگر کتابها را ببندید و آماده شوید برای آخرین امتحان، انشاءالله که همه موفق و موید شوید ولی موفقیت اصلی در آن دنیاست و به آیه ای از قرآن استشهاد کرد که دنیا را لعو و لعب (ناپایدار) و آخرت را سرای جاوید می داند.

آخرت، سرای جاوید
قرآن در سوره انعام می فرماید: «وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَعِبٌ‏ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذینَ یَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُون‏؛[انعام/32]و زندگى دنیا جز بازى و هوسرانى هیچ نیست و همانا سراى دیگر براى اهل تقوا نیکوتر است، آیا تعقل نمى‏کنید؟»
در این آیه بر تقوا (ترس از خدا) و تعقل شده است یعنی از نظر کسانی که در پی مسلمانی و خرد ورزی باشند؛ این دنیا سرای زودگذر و بی اعتبار (بازیچه) و آن دنیا سرای جاوید و ماندگار است.

انسان عاقل می بیند که فلان میلیاردر ـــ که ماشین آنچنانی داشت و ویلا و چی و چی، همه را به یکباره رها کرد و به سفری ابدی رفت، این موضوع برای او آموزنده است. ولی برای کسی که به این موضوعات توجهی ندارد و خود را به بی خیالی زده است؛ مگر پدرش یا دوستش بمیرد تا کمی به فکر فرو رود.

البته دنیا که بد نیست ولی دل بستن به آن بد است. امام حسن مجتبی (علیه السلام) می فرماید: «وَ اعْمَلْ لِدُنْیاکَ کَأَنـَّکَ تَعیشُ أَبَدًا، وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِکَ کَأَنـَّکَ تَمُوتُ غَدًا؛[1]براى دنیایت چنان کار کن که گویا همیشه زندگى مى کنى، و براى آخرتت به گونه اى کارکن که گویا فردا خواهى مُرد»
یعنی انسان مسلمان برای چرخاندن امور زندگیش تلاش می کند، خانه و ماشین می خرد (در حد خودش) فکر اقتصادی دارد، برنامه ریزی داد و ...، ولی به اینها زیاد دل نمی بندد.
البته هر کاری دل مشغولی خود را دارد و امور اقتصادی و مادیات هم همنیطور، ولی مسلمان عاقل می داند که هر چه که دارد از فکر و سرمایه و فرزند و ... همه از الطاف خداست، بنابراین از یادش نمی رود که: من باید حواسم جمع باشد این همه دنگ و فنگ مال من نیست و ....، خلاصه حساب و کتابی بین خود و خدایش قرار می دهد و دنیا را پلی برای موفقیت در آخرت قرار می دهد.
اگر پولی دارد سعی می کند خمس و زکات واجبش را ـــ اگر به آن تعلق گرفت ـــ بپردازد، موقعیت دنیاییش را به رخ دیگران نمی کشد، و ....

سخن آخر
دنیا بد نیست و غرق شدن در آن و دلبستگی به آن بد است. بفرمایش امام حسن مجتبی (علیه السلام) انسان باید چنان برای دنیایش برنامه ریزی داشته باشد که تا مدتها زنده است و چنان برای آخرتش آماده باشد که هر لحظه آماده رفتن باشد.
البته تلفیق این دو نکته با هم دشوار ولی شدنیست.
خدا عاقبت ما را ختم به خیر کند.

پی نوشتها
1 ـــ بحار الانوار(ط-بیروت) ج 44 ، ص 139
منبع بیشتر برای مطالعه در مورد دنیا از نظر اسلام، کلیک کنید