خدا روزی رسان است ولی یک سرفه ای هم باید کرد

بسم الله الرحمن الرحیم

در زمانهای قدیم مردی شنیده بود که اگر انسان بر خدا توکل کند وتقوا داشته باشد؛ خدا روزی رسان است. رفت در مسجد مشغول عبادت شد ولی دید خبری از غذای آسمانی نیست تا اینکه یک مسافر وارد مسجد شد و مشغول خوردن غذایش گشت، مرد عابد هم سرفه ای کرد تا این آقا دعوتش کند، خلاصه آن آقا بعد از شنیدن جریان، به این مرد گفت: خدا روزی رسان است ولی انسان هم باید سرفه ای بکند.

هرکه دندان دهد، نان دهد
مولی الموحدین علی (علیه السلام) نصیحت لقمان به فرزندش را، در حدیثی برای ما بیان می کند. لقمان به فرزندش گفت: اى پسرم! کسى که یقینش کم شده و نیّتش در طلبِ روزى ضعیف گشته، باید بداند که خداوند ـ تبارک و تعالى ـ به اراده خود، او را در سه حالتْ آفریده و به او روزى داده است ، که در هیچ یک از آن ها کارى از دست او بر نمى آمد، بنابر این، او باید بداند که خداوند ـ تبارک و تعالى ـ او را در حالت چهارم نیز روزى مى دهد.
حالت اوّل، این است که او در رحم مادرش بود و خداوند عز و جل او را در جایى استوار، روزى رساند ، به طورى که گرما و سرما اذیّتش نکرد. سپس در حالت دوم او را از آن جا بیرون آورد و روزىِ او را از راه شیر مادرش جارى ساخت و با این وسیله، او را کفایت کرد و پرورش داد و بى آن که او توان و نیرویى داشته باشد، او را بزرگ کرد. سپس در حالت سوم ، او را از شیر گرفت و روزىِ او را در کسب و کار پدر و مادرش قرار داد، و چنان در دل هاى آنان براى او محّبت و رحمت نهاد که گویى غیر از آن، چیز دیگرى ندارند ؛ به طورى که در بسیارى از حالات ، او را بر خودشان مقدّم مى داشتند. تا این که به حالت چهارم رسید و بزرگ و عاقل شد و براى خودش مشغول کسب و کار گردید .در این حال، عرصه بر او تنگ شد و به پروردگارش بد گمان گشت و همه حقوق خدا را در مالش انکار کرد، و از ترس تنگىِ روزى و بدگمانى به این که خداوند ـ تبارک و تعالى ـ اکنون و در آینده، روزىِ بازماندگانِ او را بدهد ، بر خود و خانوانده اش سخت گرفت [1]

 این حدیث، غم نخوردن انسان برای روزی را بیان می کند، و این منافاتی با سعی و تلاش و جدیت آدم ندارد. «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى‏؛[نجم/39]اینکه براى انسان جز آنچه تلاش کرده چیزى نیست». به بیان دیگر، آیه 39 نجم می گوید: از تو حرکت، و حدیث می گوید: از خدا برکت، یعنی تو زحمتت را بکش، برنامه ریزیت را انجام بده، و دیگر زیاد نگران روزیت نباش، بقیه را بسپار به خدا و حرص نخور، خدا هر چه برای تو مصلحت است مقدر فرموده، چنانکه در دوران  جنینی و کودکی تو، روزی تو را می رساند.


سخن آخر
 
خداوند روزی انسان را می رساند و برای هر انسانی اندازه ای قرار داده است.
البته روزی رسان بودن خدا به معنی دست برداشتن از تلاش و کوشش انسان در مسیر زندگیش نیست، چنانکه در کودکی، با نهادن مهر فرزند در دل والدینش، آنها را به تلاش برای روزی رساندن و محافظت از کودکشان، واداشت؛ انسان هم باید وقتی بزرگ شد از تلاش و کوشش  برای کسب روزیش، غافل نشده، و قدردان زحمات والدینش هم باشد.

پی نوشتها

ـ منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئى) / ج‏19 / 861