مردم آزاری، عامل تغییر نعمت ها و فرصت ها
بسم الله الرحمن الرحیم
در دعای کمیل میخوانیم: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَم»[1]
ترجمه: خدایا گناهانی از من که باعث تغییر دادن نعمتها میشوند؛ را ببخش.
امام سجاد (علیه السلام) یکی از گناهان تغییر دهنده نعمتها را ظلم کردن به مردم میداند: «إِنَّ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ الْبَغْیُ عَلَى النَّاسِ»[2]
ترجمه: ظلم و ستم کردن بر مردم، نعمت ها را تغییر می دهد.
واضح است که وقتی کسی در حق دیگران ظلم میکند، دیگران هم واکنش نشان داده و با او خوب تا نمیکنند؛ مثلا کسی که با اخلاق بدش موجب رنجش و آزار دیگران میشود؛ دیگران حاضر نیستند به او خیری برسانند و اگر هم خدمتی برای او انجام دهند؛ بیشتر به خاطر پول و امکانات او و این قبیل امور، با او کنار میآیند و این مقدمهای برای تغییر نعمت، و کم شدن ارزش شخصیت و جایگاه انسان (به عنوان نعمتی بزرگ) است.
معمولا تا از ظلم کردن سخن به میان میآید، ذهن خیلی از ما متوجه مردم آزاری (با صدای بوق ماشین، مردم را اذیت کردن و...) شده و در وصف بدی مردم آزاری سخنها گفته و شعرها میسراییم؛ اما گذشته از به جا نیاوردن همین نکتهها در عمل، به غیبت و تهمت و ...چندان عنوانِ مردم آزاری نمیدهیم.
گویا صدای بلند و گوشخراش موسیقی ضبط صوت ماشینها (گذشته از بحث شرعی آن)، مردم آزاری به حساب نمیآید.
نکته مهم: برخی از کسانی که نماز و روزه را به جا نمیآورند و دیگران را با زبان خود، راست و دروغ، می آزاند؛ از جنبه مردم آزای این کارها غافلند. بر فرض محال اگر خدا نخواندن نماز و نگفتن روزه آنها را ببخشد؛ ولی مردم آزاری آنها را نه....
سخن آخر اینکه؛ ظلم کردن به حقوق دیگران، سبب کم شدن اعتبار نعمتها و تغییر آنها میشود. غیبت کردن دیگران و رنجاندن مردم، سبب دوری مردم از فرد و کم شدن زمینه دوستیها و همکاریها (نعمت همکاری و دوستی و رفاقت) میشود که در زندگیهای امروزه هم قابل مشاهده است؛ اما اثرات بد ظلم کردن در حق دیگران، باعث کم شدن نعمتهای معنوی (سلب توفیق در عبادات و سستی در انجام امور خیر و معنوی و...) نیز میشود.
پینوشتها
1ـــ مفاتیح الجنان، دعای کمیل
2ـــ عدة الداعی و نجاح الساعی، ابن فهد حلی، ص212
کلمات کلیدی: تغییر نعمتها، امام سجاد (ع)، ظلم کردن در حق دیگران، سلب توفیق